نکته نگار

برکات دعای دسته جمعی
یکی از شبهات جدید ، اشکال به خواندن ادعیه به صورت جمعی و تجمع برای آن است مانند اجتماع برای دعای کمیل یا دعای عرفه با این بهانه و توجیه که دعا، امری شخصی است و باید در خلوت و به تنهایی خوانده شود و ادعا می شود که در عصر معصومان(ع) چنین شیوه ای رایج نبوده است .
در پاسخ این ادعا، علاوه بر استناد به وقایع مشهوری مثل اجتماع قوم یونس برای دعا جهت رفع عذاب و شکل جمعی نماز باران و خواندن دعای عرفه توسط امام حسین(ع) در بین جمعی از حاجیان در عرفات، می توان به احادیث گوناگونی استناد جست که بر فضیلت دعای گروهی و جمعی دلالت دارند . در این یادداشت بخشی از کتاب نهج الدعا اثر حجة الاسلام ری شهری را مناسب این بحث دیدیم که در اختیار خوانندگان قرار می گیرد؛
نهج الدعاء (با ترجمه فارسى)، ج‏1، ص: 580:
894. رسول اللّه صلى الله علیه و آله: لا یَجتَمِعُ مَلأٌ فَیَدعُوَ بَعضُهُم، و یُؤَمِّنَ البَعضُ، إلّا أجابَهُمُ اللّهُ.( المستدرک على الصحیحین: ج 3 ص 390 ح 5478، کنز العمّال: ج 2 ص 107 ح 3367.)
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هرگاه جماعتى گِرد هم آیند و برخى دعا کنند و برخى‏شان آمین گویند، حتما خداوند، دعایشان را اجابت مى‏کند.
895. عنه صلى الله علیه و آله: مَا اجتَمَعَ ثَلاثَةٌ قَطُّ بِدَعوَةٍ، إلّا کانَ حَقّا عَلَى اللّهِ أن لا تُرَدَّ أیدیهِم.(حلیة الأولیاء: ج 3 ص 226 عن أنس.)
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هرگز سه نفر براى دعا کردن گِرد نیامدند، مگر آن که بر خداست که دستِ آنان را پس نزند.
896. عنه صلى الله علیه و آله: لا یَجتَمِعُ أربَعونَ رَجُلًا یَدعونَ اللّهَ فی أمرٍ واحِدٍ، إلَّا استَجابَ اللّهُ لَهُم، حَتّى لَو دَعَوا عَلى جَبَلٍ لأزالوهُ.( الفردوس: ج 5 ص 154 ح 7795 عن ابن عبّاس؛ الدعوات: ص 30 ح 56، بحار الأنوار: ج 93 ص 394 ح 6.)
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هرگاه چهل مرد گِرد هم آیند و براى حاجتى واحد به درگاه خدا دعا کنند، حتما خداوند، دعایشان را اجابت مى‏کند. حتّى اگر کوهى را نفرین کنند، آن کوه را [با دعایشان‏] از جا برمى‏کنند.
897. الإمام الصادق علیه السلام: أیُّما ثَلاثَةِ مُؤمِنینَ اجتَمَعوا عِندَ أخٍ لَهُم یَأمَنونَ بَوائِقَهُ‏، و لا یَخافونَ غَوائِلَهُ‏، و یَرجونَ ما عِندَهُ، إن دَعَوُا اللّهَ أجابَهُم، و إن سَأَلوا أعطاهُم، و إنِ استَزادوا زادَهُم، و إن سَکَتُوا ابتَدَأَهُم.( الکافی: ج 2 ص 178 ح 14 ،بحار الأنوار: ج 74 ص 349 ح 14.)
897. امام صادق علیه السلام: چنانچه سه مؤمن در نزد برادرى که از گزند او آسوده‏اند و از شرّش بیمناک نیستند و به خیرش امید دارند، گِرد آیند، اگر خدا را بخوانند، اجابتشان مى‏کند و اگر چیزى از او بخواهند، عطایشان مى‏فرماید و اگر از او بیشتر بخواهند، بیشترشان مى‏دهد و اگر سکوت کنند [و لب به خواهش نگشایند]، خداوند، بى‏درخواست به آنان عطا مى‏کند.
898. عنه علیه السلام: مَا اجتَمَعَ ثَلاثَةٌ مِنَ المُؤمِنینَ فَصاعِدا إلّا حَضَرَ مِنَ المَلائِکَةِ مِثلُهُم، فَإِن دَعَوا بِخَیرٍ أمَّنوا، و إنِ استَعاذوا مِن شَرٍّ دَعَوُا اللّهَ لِیَصرِفَهُ عَنهُم، و إن سَأَلوا حاجَةً تَشَفَّعوا إلَى اللّهِ و سَأَلوهُ قَضاها.(الکافی: ج 2 ص 187 ح 6 عن غیاث بن إبراهیم، بحار الأنوار: ج 74 ص 261 ح 60.)
898. امام صادق علیه السلام: هیچ‏گاه سه مؤمن [به بالا] گِرد هم نمى‏آیند، مگر آن که به همان تعداد، فرشته [در جمع آنان‏] حاضر مى‏شوند و اگر آنها دعاى خیر کنند، آن فرشتگان «آمین» مى‏گویند و اگر از شرّى [به خدا پناه‏] پناه جویند، آنان نیز دعا مى‏کنند تا خداوند، آن شر را از ایشان بگردانَد و اگر حاجتى درخواست کنند، آن فرشتگان، نزد خداوند شفاعت مى‏نمایند و برآوردن آن حاجت را از او مى‏خواهند.
899. عنه علیه السلام: مَا اجتَمَعَ أربَعَةُ رَهطٍ قَطُّ عَلى أمرٍ واحِدٍ، فَدَعَوُا اللّهَ إلّا تَفَرَّقوا عَن إجابَةٍ. (الکافی: ج 2 ص 487 ح 2، ثواب الأعمال: ص 193 ح 1،4.)
899. امام صادق علیه السلام: هیچ‏گاه چهار تن گِرد هم نیامدند و براى مطلبى واحد به درگاه خدا دعا نکردند، مگر این که با اجابت آن از هم جدا شدند.
900. عنه علیه السلام: ما مِن رَهطٍ أربَعینَ رَجُلًا، اجتَمَعوا فَدَعَوُا اللّهَ عز و جل فی أمرٍ إلَّا استَجابَ اللّهُ لَهُم، فَإِن لَم یَکونوا أربَعینَ فَأَربَعَةٌ یَدعونَ اللّهَ عز و جل عَشرَ مَرّاتٍ، إلَّا استَجابَ اللّهُ لَهُم، فَإِن لَم یَکونوا أربَعَةً فَواحِدٌ یَدعُو اللّهَ أربَعینَ مَرَّةً، فَیَستَجیبُ اللّهُ العَزیزُ الجَبّارُ لَهُ. (الکافی: ج 2 ص 487 ح 1)
900. امام صادق علیه السلام: هیچ‏گاه چهل مرد گِرد هم نیامدند و براى کارى به درگاه خداوند عز و جل دعا نکردند، مگر آن که خداوند، دعایشان را اجابت کرد. اگر چهل نفر نبودند، چهار نفر، ده بار دعا کنند، حتما خداوند دعایشان را اجابت مى‏کند و اگر چهار نفر نبودند، یک نفر، چهل بار دعا کند، خداوند عزیزِ جبّار، دعایش را اجابت مى‏کند.
901. عنه علیه السلام: کانَ أبی علیه السلام إذا حَزَنَهُ أمرٌ، جَمَعَ النِّساءَ وَ الصِّبیانَ، ثُمَّ دَعا و أمَّنوا. ( الکافی: ج 2 ص 487 ح 3)
901. امام صادق علیه السلام: پدرم [امام باقر علیه السلام‏]، هرگاه پیشامدى اندوهناکش مى‏ساخت، زنان و کودکان را گِرد مى‏آورد، سپس دعا مى‏کرد و آنها «آمین» مى‏گفتند.
902. عنه علیه السلام: کانَ فیما وَعَظَ اللّهُ تَبارَکَ و تَعالى بِهِ عیسَى بنَ مَریَمَ علیه السلام: ... یا عیسى، تُب إلَیَّ بَعدَ الذَّنبِ، و ذَکِّر بِیَ الأَوّابینَ، و آمِن بی، و تَقَرَّب إلَى المُؤمِنینَ، و مُرهُم یَدعونی مَعَکَ.(الأمالی للصدوق: ص 606 -609 ح 841 عن أبی بصیر، الکافی: ج 8 ص 134 ح 103.)
902. امام صادق علیه السلام: از جمله اندرزهاى خداوند تبارک و تعالى به عیسى بن مریم علیه السلام این بود: «... اى عیسى! بعد از گناه، به درگاه من توبه کن و مرا به توبه‏کنندگان، یادآور شو و به من، ایمان بیاور و به مؤمنان، نزدیک شو و به آنان بفرما که همراه تو مرا بخوانند».